Cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra vào năm 1939 và chấm dứt vào năm 1945. Đây là cuộc chiến với quy mô rộng lớn và thảm khốc nhất trong lịch sử nhân loại.
Cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra vào năm 1939 và chấm dứt vào năm 1945. Đây là cuộc chiến với quy mô rộng lớn và thảm khốc nhất trong lịch sử nhân loại.
Phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và bè lũ tay sai (ảnh sưu tầm)
Ngày 01/9/1939, phát xít Đức tấn công Ba Lan, mở màn cho Chiến tranh thế giới lần thứ hai, sau đó lần lượt đánh chiếm Hà Lan, Bỉ, Lúc-xăm-bua, Pháp. Đến đầu năm 1941, phát xít Đức đã đặt ách thống trị hầu khắp các nước Tây Âu, Đông Âu và bắt đầu tiến đánh Liên Xô.
Ở phương Đông, Nhật Bản mở rộng chiếm đóng Trung Quốc. Năm 1940, Nhật nhảy vào xâm lược Đông Dương và tiến xuống Đông Nam Á để thực hiện vai trò thống trị Đông Á và lần lượt chiếm hầu hết các thuộc địa của Anh, Mỹ và làm chủ gần khắp Thái Bình Dương.
Trong bối cảnh đó, sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, ngày 28/01/1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước và trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam. Từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941, tại Pác Bó, Hà Quảng, Cao Bằng, Hội nghị Trung ương lần thứ tám được triệu tập, dưới sự chủ trì của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc để hoàn chỉnh đường lối chiến lược, đề cao hơn nữa nhiệm vụ giải phóng dân tộc. Hội nghị nhận định: “Trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được. Đó là nhiệm vụ của Đảng ta trong vấn đề dân tộc”. Hội nghị chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh để đoàn kết hết thảy mọi người Việt Nam yêu nước dưới ngọn cờ độc lập dân tộc do Đảng lãnh đạo. Chủ trương thành lập các đoàn thể cứu quốc do Đảng khởi xướng đã tập hợp hàng triệu quần chúng tham gia, hình thành phong trào quần chúng rộng lớn, tạo nên thế và lực mới cho cách mạng nước ta. Ngày 22/12/1944, lãnh tụ Hồ Chí Minh (từ tháng 8/1942, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc lấy tên là Hồ Chí Minh) chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (tổ chức tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay).
Khi cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai bước bước vào giai đoạn quyết định, Hồng quân Liên Xô sắp tiêu diệt hoàn toàn phát xít Đức, phát xít Nhật ngày càng lâm vào nguy khốn. Khi Nhật tiến hành đảo chính Pháp vào tối ngày 09/3/1945, thì Hội nghị Thường vụ Trung ương Đảng tiến hành họp tại Từ Sơn, Bắc Ninh nhận định tình thế cách mạng, thời cơ cách mạng đã đến, nên quyết định: “Phát động một cao trào kháng Nhật mạnh mẽ, làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa” và ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” (12/3/1945). Phong trào kháng Nhật, cứu nước mau chóng lan rộng khắp các vùng, miền. Các chiến khu kháng Nhật, căn cứ địa cách mạng được thành lập. Tháng 04/1945, Hội nghị quân sự Bắc Kỳ do Thường vụ Trung ương Đảng triệu tập ở Hiệp Hòa, Bắc Giang đã quyết định thống nhất Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân thành Việt Nam giải phóng quân và “đặt nhiệm vụ quân sự lên trên các nhiệm vụ cần kíp khác”.
Ngày 09/5/1945, phát xít Đức đầu hàng quân Đồng Minh, tình hình thế giới diễn biến mau lẹ và thời cơ cách mạng đang đến. Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng được triệu tập từ ngày 13-15/8/1945 tại Tân Trào, Tuyên Quang đã quyết định phát động toàn dân nhất tề đứng lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và bè lũ tay sai. Tiếp đó, từ ngày 16 - 17/8, Quốc dân Đại hội được triệu tập, tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa, bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh, cả nước vùng lên làm nên Cách mạng Tháng Tám lịch sử, lật đổ bộ máy cai trị của phát xít Nhật và bè lũ tay sai, giành chính quyền về tay nhân dân.
Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám bắt nguồn từ sự vận dụng sáng tạo nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc và thực tiễn cách mạng Việt Nam và sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng, từ phân tích, đánh giá đúng tình hình và nhanh chóng chớp lấy thời cơ để làm nên thắng lợi của cách mạng. Đồng thời, đây cũng là thắng lợi của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và tinh thần yêu nước, chủ nghĩa anh hùng bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Chiến thắng phát xít đã qua đi 74 năm (09/5/1945 - 09/5/2019), nhưng không bao giờ phai nhòa trong tâm trí của nhân loại. Và càng đặc biệt hơn là chính chiến thắng chủ nghĩa phát xít đã góp phần tạo ra thời cơ chiến lược để Đảng ta quyết định tổng khởi nghĩa, giành độc lập cho dân tộc, mở ra một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của độc lập, tự do và hạnh phúc cho dân tộc Việt Nam.
